Bức Ảnh Tuyệt Vời

Nét mặt tươi cười quá bảnh trai
Tô thêm sắc thắm những cành lài
Phong Tâm kiện tướng lừng nhiều nẻo
Dạ Thảo nàng thơ đắm lắm ngài
Cúc tỷ hồn mơ câu lục bát
Ngân Liên bút mộng chốn bồng lai
Anh hùng thục nữ vui bên quán
Bức ảnh ân tình mãi chẳng phai

Bửu Tùng
30/12/2014

Vẫn Là Khoảnh Khắc

Đáp họa theo vần Bức Ảnh Tuyệt Vời của Bửu Tùng.

Phơ phơ tóc trắng bạt đời trai
Trước vực tìm đâu một bãi lài
Phong thổ trăm năm đường váng nhện
Thảo nguyên lắm lúc cuộn tơ ngài
Cúc tần cánh tím mong hồi khứ
Liên hạ đài xanh chẳng tái lai
Tình bạn, tình thơ, vui khoảnh khắc
Thời gian vô tận cứ tàn phai.

Phong Tâm
31/12/2014

Cái Bóng

Không phải cứ đêm nào cũng khóc
Không phải cứ đêm nào cũng vui
Không phải cứ lúc nào cũng bình yên
Khóc, cười, vui, sau trăng mọc
Nhạt nhòa, xõa tóc
Nghiêng chếch , ngả dài, bước chân thảng thốt
Trăng thoi thóp, bóng hấp hối, lụi tàn
Cái bóng không thể nói
Không thể phân trần, lý giải
Rằng có thuộc vào trăng, vào người
Dẫu biết, hoặc nghi ngờ đã vậy
Ừ, cái bóng là của cái tôi
Là quá khứ, hiện tại, tương lai và cả cái luân hồi
Mà cái bóng không còn nhớ những điều đó
Ký ức tự nó bôi xóa
Tự che đậy những góc khuất
Chỉ còn lại chiếc lá sầu đâu của mùa đông rơi rụng
Bắt đầu hình thành nên những chùm hoa
Từ những cái búp tơ non

Phong Tâm
28/12/2014

Xuôi Dòng Định Mệnh

(Cảm tác từ Sóng Dội của Phong Tâm)

Một chiếc lá chiều vàng trước ngõ
Chuyển mùa sang ngọn gió lay cành
Chơi vơi một cánh mỏng manh
Xuôi dòng định mệnh chòng chành bể dâu

Một chiếc thuyền canh thâu lướt sóng
Đêm trăng đầy, khuất bóng ngàn sao
Ước mơ có phép nhiệm màu
 Sông đời lặng sóng không chao đảo thuyền

Một cơn lốc từ miền vô định
Bỗng thổi ngang đêm tịnh biển buồn
Bến tình mờ mịt khói sương
Gió đưa từng nhịp sóng trườn bờ khuya

Ngồi lắng nghe ngoài kia sóng dội
Dạt vào lòng một nỗi sầu vương
Niềm mơ ước cũ như dường
Theo thời gian lặng, theo đường gió bay...

Yên Dạ Thảo
15/12/2014

Bên Con Vượt Cạn

Mình thương quá con dâu lã mồ hôi lần đầu vượt cạn
đang cắn chặt môi hồng cố ghìm nén cơn đau
Ôi phận đàn bà tội nghiệp làm sao
Banh da xẻ thit cái đau nào hơn nữa
Hãy cố lên con ơi Mẹ sẽ làm điểm tựa
Cứ bấu cứ ghì thời khắc đến rồi qua
Con sẽ thoả lòng nghe tiếng khóc tu oa
Dòng sữa căng đầy đôi mắt tròn thơ trẻ
Rồi hạnh phúc khi làm cha làm mẹ
Là nguồn vui quên cơn xé gan nầy
Mẹ cũng từng như con cố chịu đây
Đàn bà vượt cạn phút giây thân đơn độc
Mẹ và con chỉ một hai lần thôi đã thấy mình khổ nhọc
Ngẫm lại thương bà một nách bế mười con

Nhật Lệ

Tuyệt trần – Em vượt cạn*

Dễ thương nhất và lúc người đẹp nhất
Là khi em đau đẻ ngất ngư cuồng
Là khi em oằn oại, bấu thanh giường
Mồ hôi lã, nước mắt tuôn…nghịch cảm

Anh chết đứng như trời trồng tái xám
Đau vô căn, vô thức, bám vào không
Cứ tưởng mình ngộp thở giữa dòng sông
Không vượt cạn, cũng banh lòng xé thịt

Em yêu ơi! Nàng tiên màu cổ tích
Suốt đời anh viết kịch bản không lời
Em chơi vơi, anh tựa chỗ chơi vơi
Không hạnh phúc nảo ngơi trông quả ngọt

Anh dâng trọn tình anh bằng sự thật
Bởi niềm yêu thắm thiết chất ngàn lời
(Mẹ Âu Cơ tin có ở trên đời)
Em là nhánh nguồn xuôi về biển mặn

Em đẹp lắm, khoảnh khắc giờ vượt cạn
Biến cát vàng hóa ngọc biếc ngàn khơi
Anh sững sờ, tận mắt trước hoa khôi
Một tác phẩm thơ đời trên tất cả.

Phong Tâm
15/12/2014

(*) Qua Thơ Nhật Lệ 

Về Mùa Nước Nổi

Hình ảnh & Thực hiện: Khúc Giang

Nhạc đệm: "Quê Nghèo"

Nhạc: Phạm Duy

Đàn bầu: Phạm Đức Thành

Vọc Nước Bên Cầu

Gởi tặng Khúc Giang:

Mùa nước nổi lềnh bềnh xác lá
Bến sông Tiền tăm cá bóng chim
Về đâu từ bấy chiều nghiêng
Lục bình trôi dạt, con thuyền xưa đâu?
Trăng hạ huyền hanh hao trắng khuyết
Nắng ngày lên vẫn tiếc đêm sâu!
Cô em vọc nước bên cầu
Hình như chưa gặp bến nào trên quê?

Phong tâm
09/12/2014

Hạt Yêu Thương

(Họa theo vần bài Hạt Sinh Tồn của nhà thơ Phong Tâm)

Nắng Hè cháy nám da em
Dáng gầy xốc xếch, lắm lem dưới trời
Hẩm hiu mang mấy tuổi đời
Gió xô bão cuốn tơi bời đáng thương

Xót xa một cánh thiên hương
Xinh như ngọc bích bên vuông lụa mành
Nét ngài mắt phượng trong xanh
Lại mang chiếc áo không lành chưa khâu

Trời đêm thưa thớt ánh sao
Cơm thừa chưa đủ nửa bầu mơ em
Quán khuya tìm đến mon men
Lại gần thực khách lạ quen tiếng vào

Bóng em ngồi cuối hẻm sâu
Đèn đường héo hắt mái đầu nước hôn
Tiếng mưa len nhẹ vào hồn
Con tim máu rỉ đọng tồn nơi đây

Cuộc đời còn chút nắng mai,
Hay màn đen phủ đêm nầy mà thôi?
Nhìn em ai thấy bùi ngùi,
Có cho đi một nụ cười tưởng quên?

Bửu Tùng

Tiếng Nói Tâm Hồn

(Họa từ Hạt Sinh Tồn của Phong Tâm)

Người buồn xua gió miền em
Thổi tan sợi nắng, nhuộm đen mây trời
Rót mưa nặng hạt xuống đời
Đêm sâu vắng tiếng ru hời bến thương

Đừng hờn ong bướm say hương
Giận hoa khoe sắc, vấn vương tơ mành
Để sầu nhuộm tím trời xanh
Vụng về nhòa nửa mộng lành mới khâu

Đừng hờn chẻ ánh trăng sao
Tim anh rạn nứt, úa màu mơ em
Hương tình xưa vẫn nồng men
Chén mơ lạ vị chớ nên uống vào

Đừng vu vơ mộng thêm sâu
Vần thương rớt xuống bên cầu hoàng hôn
Lắng nghe tiếng nói tâm hồn
Để lòng cảm nhận tình còn quanh đây

Bình minh hương thoảng sương mai
Hạt tình chờ nắng xuân đầy nở thôi
Đừng như thu cảm ngậm ngùi
Đông buồn, tim lạnh, hồn vùi ngủ quên! 

Yên Dạ Thảo
29/11/2014

Hạt Sinh Tồn

Đừng buồn chẻ gió nghe em
Xé hai vạt nắng bôi lem mặt trời
Vén mây rách nửa cuộc đời
Buông đuôi tóc thả rối bời mà thương

Đừng hờn cắt vụn mùi hương
Cột nhan sắc muộn trên vuông vải mành
Vo tròn màu nước tuổi xanh
Trong tranh thiếu nữ chưa lành vết khâu

Đừng đùa cợt hái trăng sao
Trái tim anh nứt khô bầu trời em
Chén tình nồng đẫm hơi men
Dấu môi lạ chớ làm quen nhúng vào

Đừng yêu bóng ngả chiều sâu
Hôn thầm chiếc lá bạc đầu hoàng hôn
Hoa thời gian có tâm hổn
Xin gieo hạt giống sinh tồn xuống đây

Cỏ đêm chờ giọt sương mai
Vườn xanh còn một chút nầy nữa thôi
Cứ vui trong lúc ngậm ngùi
Như đang mót lượm tiếng cười bỏ quên.

Phong Tâm
27/11/2014

Xin Làm Tia Nắng

Xa nửa vòng trái đất
Bên ấy có lạnh không
Thương sao cánh chim nhỏ
Cô đơn giữa mùa đông

Ta muốn làm tia nắng
Của ánh sáng mặt trời
Chỉ một giây tìm gặp
Sưởi ấm trái tim côi

Ta chỉ là nhạc sĩ
Chuyên chặt đôi câu thơ
Ta là Đông Ki Sốt
Hoang tưởng chẻ bầu trời!

Đào Nguyên Sơn
21/11/2014

Chiều Mưa Phố Biển

(Họa từ Mưa Biển của Phong Tâm)

Biển chiều sóng vỗ gọi tên
Mưa thu rót giọt ưu phiền mù khơi
Chờ ai đêm trắng tan rồi
Bên bờ thương nhớ, bóng ngồi bơ vơ

Dường như gió lặng mây mơ
Lắng nghe biển hát ru bờ bến em 
Vắng nhau sợi nhớ dịu mềm
Dạo buồn biển cát có êm gót người?

Mưa chiều giọt đọng bờ môi
Lang thang phố vắng, mình tôi nhớ mình
Biển tình xanh biếc màu xanh
Tim trao từ thuở cùng anh hẹn chiều

Thuyền trăng trôi dạt biển yêu
Sóng xô phiến nhớ, cô liêu gió buồn
Mai người trở lại bến thương
Hỏi rằng lưu luyến phố phường biển không?

Yên Dạ Thảo
22/11/2014

Bến Vắng

(Cảm tác từ Biển Chiều của Phong Tâm)

Người đi từ dạo ấy
Nghe lòng xao xuyến lạ
Bến xưa nhớ con đò
Chuông chiều thôi ngân nga
Âm vang còn vương vấn

Khi nao rộn tiếng cười
Lâu rồi vắng bóng ai
Sân ga buồn hiu hắt
Người  xưa vẫn chưa về
Mong ngày tay trong tay

Biển chiều nay sóng lặng
Nhưng hồn ta chơi vơi
Cả khung trời bến vắng
Chỉ một mình ta thôi
Em ơi! Em đâu rồi ?…  

Phú Thạnh
Chiều cuối Thu - 21/11/2014

Đợi Chờ

(Họa theo vần bài Mưa Biển của nhà thơ Phong Tâm)

Nhớ người dương liễu gọi tên
Đêm dài thăm thẳm sóng rền nẻo khơi
Cành héo úa, lá khô rồi
Gió Đông buốt giá, đứng ngồi chơ vơ

Tìm thuyền nơi bến mộng mơ
Chợt dòng nước mắt mặn bờ môi em
Tóc mây sương thấm ướt mềm
Vai gầy quang gánh, nặng thêm phận người

Nụ cười xưa nở trên môi
Giờ đây héo hắt, ôi thôi riêng mình!
Ngóng tìm một áng mây xanh
Giữa vầng đen trắng bay quanh những chiều

Chờ người mang hạt tin yêu
Gieo trên sỏi đá rong rêu tủi buồn
Con tim thổn thức nhớ thương
Bao giờ thôi hết ngày dường trống không?

Lê Bửu Tùng
19/11/2014

Quá Phong Độ

Còn dư phong độ để dần xài
Dẫu tóc phai màu vẫn đẹp trai
Phơi phới áo xanh bên sóng biển
Trẻ trung dáng đứng bãi lài lài
Ngẫm câu bảy chục xưa nay hiếm
Thán phục thi nhân trí tuệ mài  
Sắc bén lời thơ hầu dự trại
Nha Trang mừng đón khách anh tài

Lê Bửu Tùng
19/11/2014

Ảo Khuya

Nhớ cô giáo Liên

Người đi người đi không lời
Về đâu về đâu chơi vơi
Bỏ mùa xuân rụng vườn hoa thắm
Mây ngang trời, ngọn tóc buông xuôi!

Người đi mang theo tình bạn bè,
Người đi rắc sầu nhớ trên quê.
Để bao tấm lòng thương dào dạt
Bao niềm thổn thức giọt tim se!

Vắng người thiếu một mái che
Qua sông, lặng bóng xuồng ghe sang bờ.
Đôi bàn tay ấm hôm xưa
Còn ai chăm chút hương thừa cho ai!

Mất người như mất cánh tay
Dẫu đời tất bật, chưa ngày nào quên.
Con dường phía trước gập ghềnh
Thời gian cứ hẫng, buồn chênh vênh buồn!

Thôi hãy bình yên nơi cõi lặng
Kiếp người hư thực cứ như mơ
Bao nhiêu chếc lá rời cành ấy
Vẫn cứ vô thường bóng ảo khuya.

Phong Tâm
Cái Mơn, 17.11.2014

Sóng Dội

Những chiếc lá cong mình trốn gió
Ngàn khơi lồng lộng hốt xao bờ.
Những chiếc lá rùng mình mất nhựa
Bay về đâu bỏ mặt trời khô.

Những cuộn sóng chồm lên bãi nóng
Muôn đời yêu dồn dập cát vàng.
Những cuộn sóng vỗ về thầm lặng
Ru tình yêu từ thuở hồng hoang.

Lá không thể trở về cành cũ,
Sóng buộc đời gió động biển khơi.
Từng lúc nhận nhìn qua ảo thực
Có nghĩa gì đâu em với tôi.

Em có còn nghe sóng biển Đông
Nỗi đau từng hạt cát se lòng
Những đêm thao thức và trăn trở
Đóng cửa tim mà hỏi...có, không?

Phong Tâm
Trại sáng tác Nha Trang
13.11.2014

Mưa Biển

Bến đời một góc không tên
Mưa chiều trút xuống biển rền sóng khơi
Đợi em thôi đã muộn rồi
Bỏ đi thương lắm chỗ ngồi bơ vơ

Bao giờ biển dội trong mơ
Được nghe thấy sóng ngược bờ bãi em
Bước chân quên dấu đau mềm
Dẫu chôn xuống cát, lòng thêm nhớ người

Mưa chiều còn đọng trên môi
Một mình nhớ một mình thôi, một mình
Biển ơi giữ mãi màu xanh
Hẹn nhau những buổi chiều quanh quẩn chiều

Gió đừng dậy sóng biển yêu
Chỗ ngồi chớ phủ xanh rêu mà buồn
Người đi, về lại bến thương
Mưa chiều trên sóng biển dường như không.

Phong Tâm
Nhà sáng tác Nha Trang
Ngày10/11/2014

Biển Chiều

Biển chiều xanh núi thẫm
Sóng xô bờ tóc phai
Người xa đâu chưa về
Nắng ngàn khơi ở lại
Nền trời vắng bóng mây

Dấu chân người khách lạ
Những bước đi hững hờ
Thời gian quên hay nhớ
Có dừng lại bến xưa
Nghe sóng lòng biển hẹn

Chiều giăng sương khói ảo
Bóng hoàng hôn lặng thầm
Bao giờ hình bóng cũ
Về theo nhịp tim dâng
Biển tình ơi, Nha Trang!

Phong Tâm
Viết tại nhà sáng tác Nha Trang
07.11.2014

Đuối Giữa Dòng Trăng

Thưa rằng bóng thỏ hồn Nga
Có anh ngồi vuốt lá đa tự tình
Nàng không là bậu của mình
Sao chàng tưởng dáng mơ hình, quên em?

Thi nhân mộng mị say mèm
Nửa đêm khát nước lại thèm tắm sông!
Đa tình là bệnh đàn ông
Cớ sao thiên hạ nhiễm bồng lai trăng?

Mình ơi! Em đợi chờ chàng
Coi kìa, sao để gối chăn hững hờ?
Cái khuôn vàng có gì cơ?
Đời mê mệt thú chơi thơ gật gù!...

Mùa thu là của trời thu
Trăng tròn, khuyết của sương mù, gió lay
Chàng về với thiếp mà say
Để nghe lời thủ thỉ khuây khỏa lòng!

Trăng và Thơ chẳng vợ chồng
Dưng không thi sĩ đuối dòng tương tư!

Phong Tâm
27.10.2014

Quanh Dòng Tương Tư

 (Từ Đuối Giữa Dòng Trăng của Phong Tâm)

Rằng em không phải Hằng Nga
Mà chàng như Cuội thiết tha chữ tình
Mơ màng khe khẻ gọi “mình”
Trong mơ thấy bậu hay hình bóng em?

Thi nhân chìm mộng say mèm
Nàng thơ mê cảnh êm đềm trên sông
Đa tình khổ mệnh đàn ông
Sao người mơ tưởng đến bồng lai trăng!

Chàng ơi! Chàng có biết chăng
Sầu dư thân bậu, gối chăn hững hờ
Tình chàng ý thiếp duyên thơ
Muộn màng tình đến, đường mơ mịt mù!...

Trăng thu là của nàng thu
Mảnh tròn, sâu khuyết hay dù gió lay
Bên người chàng hãy cạn say
Chén tình, chén nghĩa, đêm nay ấm lòng!

Trăng, Thơ chẳng phải vợ chồng
Nhọc lòng thi sĩ quanh dòng tương tư!

Yên Dạ Thảo
02.11.2014

Lời Trần Tình

(Từ Đuối Giữa Dòng Trăng của Phong Tâm)

Nghe đồn khi ấy Hằng Nga
Cười duyên nên Cuội ôm đa tỏ tình
Thì ra đâu chỉ có mình
Thường hay thấy bóng ngỡ hình đó em

Dầm xuồng cất đã cũ mèm
Đêm nay chợt thấy cơn thèm bơi sông
Đa tình mặc kệ các ông
Anh mê con sóng bềnh bồng ánh trăng

Nàng ơi! Xin chớ đợi chàng
Anh đâu muốn cảnh chiếu chăn ơ hờ
Kẹt vì phải nắm thời cơ
Ngắm trăng để sửa bài thơ bị gù

Nhìn cây thay sắc áo thu
Trăng tàn gió thoảng lù mù cánh lay
Giờ này em đã ngủ say
Anh còn tìm chữ giải khuây tơ lòng

Thơ, trăng chẳng vợ hay chồng
Chắc người tình lỡ trong dòng suy tư

Lê Bửu Tùng
04.11.2014

Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím

Thơ: Kiên Giang

Nhạc: Huỳnh Anh

Tiếng Hát: Hoàng Oanh

Tiễn Biệt

Xin  tiễn biệt anh với lòng đau vô cùng, mong anh yên lòng nơi cõi thơ.

Anh Kiên Giang ơi!

Anh đi không nói lời từ biệt
Đau nhói lòng người anh biết không?
Những đứa em trong đời chết lặng…
Được tin như sét đánh, trời trồng!

Phong Tâm

Thu Tiễn Biệt

Đôi dòng thương tiếc nhà thơ Kiên Giang:

Người đi để lại buồn nhân thế

Để tiếng thơ ru khắp nẻo đời

“Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím” *

Ngàn thu lá đổ tiễn đưa người!

Yên Dạ Thảo

31.10.2014

*Trích từ thơ của thi sĩ Kiên Giang

Nợ Đời Nầy Xóa Sổ Lại Y Thinh

Thức với đêm tìm bóng chữ lỡ thời
Lượm mót được vài tiếng khô gió rách.
Vừa ấm lưng, ngồi bật dậy rửa mặt
Tỉnh hơn thằng căng mắt ngó hoa khôi.

Quán đầu hẻm, dọn bàn đùa với rác,
Mở hàng: ly cà phê, điếu thuốc thơm!
Thằng bạn xe ôm sà vô, ké luộc...
Ghi sổ chung trên khói vách đen ngòm!

Cô chủ quán chắc ni cô kiếp trước?
Bán chịu mà không bán mất đồng duyên!
Đứa mạt rệp vay tình yêu trả góp
Nợ trần gian, khoác vạt áo nâu thiền!
Lại có kẻ ghiền danh, phiêu phóng lợi
Dựng bia đời...tạ lỗi, vái triền miên!

Ta gọt óc, mài tim, chơi chữ dở
Nợ đời nầy - xóa sổ - lại y thinh!
Thơ lót lưng của thằng người lớ ngớ
Giá ngửa ngang, xếp dưới loại thư tình.

Chắc tiên khởi ta trồng cây giống đực,
Nên mòn đời xách túi đệm phóng sinh!
Phồng ngực thở chung một buồng phổi lá
Màu trinh xanh buông thả dịu thần kinh.

Phong Tâm
23.10.2014

Em Đợi Chờ Ai?

Áo trắng em thơ nhuốm phượng hồng
Yên xe lạnh lắm có buồn không?
Chờ ai suốt buổi chiều hoang vắng?
Dáng hững hờ mà tim bão giông!

Phong Tâm
17.04.2012

Thú Chơi Thơ

Đôi dòng tản mạn:
                             (Riêng tặng quí bạn yêu thơ)

Xin thưa trước với quí bạn, tôi không phải là một học giả hay nhà nghiên cứu, phê bình văn học chi cả mà chỉ là một người bình thường thích văn nghệ, yêu thi ca theo kiểu tài tử nghiệp dư, thế thôi .Như vậy ở đây tôi không có tham vọng bàn sâu rộng về thơ như : định nghĩa thơ là gì, kỷ thuật làm thơ như thế nào, tính nghệ thuật trong thơ ra sao, thơ có bao nhiêu khuynh hướng..v….v.. mà chỉ nói ra những cảm nghĩ, những tâm tình riêng theo quan điểm cá nhân của tôi trong thú chơi thơ mà thôi . Có thể quan điểm của tôi không giống của bạn, nếu khác vậy xin bạn thông cảm cho vì đây chỉ là đôi dòng tản mạn để chia sẻ cảm nghĩ với nhau chớ không phải một bài luận thuyết chi cả.

Để quí bạn dễ theo dõi bài viết, tôi xin chia bài này ra làm ba phần : phần thư nhứt là lý do tại sao tôi yêu thơ, phần thứ hai là thú vui của người đọc thơ hay thưởng thức thơ, phần thứ ba cuối là thú vui của người làm thơ hay của thi sĩ.

I - TẠI SAO TÔI YÊU THƠ?

Trong cuộc sống hằng ngày tôi thường tìm những thú vui để giải trí hầu bù lại những lúc làm việc mệt nhọc hay khi có chuyện lo lắng, buồn phiền Đại khái như : thú đọc sách, thú nghe nhạc, xem truyền hình, đàm đạo với bạn bè, chụp ảnh, du lịch v…v... nhưng đáng kể nhất với tôi là thú chơi thơ . Tại sao vậy ? Vì thú chơi thơ rất thú vị và không hao tốn tiền bạc, sức khỏe .thời giờ chi cả . Lúc nào cũng nằm sẵn trong tầm tay của minh khỏi cần đi tìm đâu xa mà niềm vui thật là vô hạn . Nhưng điều đáng nói hơn cả đối với tôi đó là thú chơi thanh lịch vô cùng ..Từ xưa đến nay, thơ vẫn được người đời nhất là các vị “tao nhân mặc khách“ đề cao là một thú vui tinh thần thật là tao nhã . Tao nhã vì thơ phäi đẹp, không đẹp, không phải là thơ . Chữ Thơ gần như đồng nghĩa với chữ Đẹp. Chẳng hạn trước một cảnh đẹp ta thường buộc miệng kêu : ồ cảnh quá nên thơ ! Hoặc khi nói về tuổi trẻ người ta gọi đó là tuổi thơ mộng nghĩa là tuổi đẹp như thơ, xinh như mộng . Thơ nhất định phải đẹp cho nên điều quan trọng nhất đối với nhà thơ là khi sáng tác phải làm sao nêu lên cái đẹp cái tao nhã của thơ được nhiều chừng nào hay chừng nấy . Đẹp trong ý, trong lời, trong cách dùng chữ, đặt câu, gieo vần .v.. v…sao cho có văn hoa, nghệ thuật . Dù tả tục cũng phải tả sao cho trở thành thanh .. Thí dụ ông Nguyễn Du tả lúc Thúc Sinh nhìn trộm nàng Kiều tắm thì :

Rõ ràng trong ngọc, trắng ngà Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên .

Thật là tuyệt vời khi bà Hồ Xuân Hương tả một thiếu nữ còn trinh trắng nằm hớ hênh ngủ ngày với hai câu toàn bích :

Hai gò bồng đảo sương còn ngậm
Một lạch đào nguyên suối chửa thông .
Rất thanh chớ tục chỗ nào đâu?

Mặt khác thơ cũng rất tao nhã vì nó không giống như điếu thuốc, tô phở , ly nước ngọt …bất kỳ ai, bất kỳ phàm phu tục tử nào cũng thưởng thức được mà nó chỉ dành riêng cho người có kiến thức tối thiếu nào đó và hơn nữa cũng cần phải có tâm hồn để hiểu ý thơ và rung cảm với người làm thơ

Lẽ dĩ nhiên người ta chỉ yêu thơ là khi nào hiểu được thơ, hay nói ngược lại là khi nào hiểu được thơ người ta mới có thể yêu thơ. Như vậy những người yêu thơ nhất định phải là người có trình độ văn hóa tối thiểu nào đó và phải có tâm hồn để thưởng thức. Vì Thơ kén chọn người thưởng thức như vậy nên người đọc thơ rất thưa thớt . Điển hình nhất là các nhà xuất bản sách rất ngại in sách thơ dù tác giả là người nổi danh chăng nữa , sách thơ vẫn khó bán như thường .

Tôi cũng để ý thấy trong một trăm người tôi quen thì chỉ có vài người yêu thơ hoặc biết làm thơ mà thôi. Bởi vậy tôi không bao giờ dám luận bàn thơ với người không biết gì về thơ vì như vậy tôi sẽ bị hiểu lầm là khoe khoang, sau nữa mình trở nên lố bịch, lạc lỏng, vô duyên vì không phải chỗ để nói như có câu tục ngữ người Anh " Đừng luận kiếm với người không biết múa kiếm cũng như đừng luận thơ với người không hiểu thơ "Trái lại với người đồng điệu yêu thơ thì thao thao nói hoài cũng không hết chuyện.

Những người thưởng thức, yêu thơ là vậy, còn thử hỏi những nhà thơ, những người sáng tác thơ , những thi sĩ là ai ?

Xưa kia giới thi nhân , thi sĩ rất hạn chế chỉ dành cho những kẻ sĩ hay những vị thâm nho, sau đó là một số ít các bậc tu sĩ, thiền sư, hay cao tăng …nghĩa là những người thuộc thành phần trí thức và có địa vị trong xã hội cả . Hầu hết những vị ấy, khi cầm bút đều theo tôn chỉ : dĩ văn tải đạo (lấy văn chở đạo ) nên không không bao giờ lấy thô tục mà truyền bá đạo lý cho thiên hạ như ta dược biết bàng bạc trong lời thơ của cụ Nguyễn công Trứ.

- Phù thế giáo một vài câu thanh nghị . (Giúp dạy đời bằng đôi lời hay, lẽ phải)
- Thơ một túi phẩm đề câu nguyệt lộ (Một túi thơ đề trăng với sương) Rượu ba chung tiêu sái cuộc yên hà (Uống ba chung rượu vui cùng khói sông)
Hoặc
- Chơi cho lịch mới là chơi Chơi cho đài các cho người biết tay:
Tóm lại tôi yêu thơ, lý do trước hết là vì thơ là thú vui tinh thần rất tao nhã không đòi hỏi chi nhiều và rất thú vị vậy..


II.- THÚ VUI CỦA NGƯỜI THƯỞNG THỨC

Bây giờ, chúng ta thử tìm hiểu tại sao thơ được xem là một trong những bộ môn nghệ thuật thật là thú vị? Đâu cần bạn phải là nhà Thơ biết kỷ thuật làm thơ, người nghiên cứu thơ, người tài cao học rộng. chỉ cần bạn biết cảm nhận được cái hay, cái đẹp của thơ thì bạn sẽ yêu thích, say mê thơ cho mà coi . Đọc một bài thơ hay ta cảm thấy thích thú không thua gì nghe một bản nhạc hay, nhìn một bức tranh đẹp mắt, ăn một món ngon miệng, ngửi hương thơm ngào ngạt của bông hoa ….dù thơ chỉ diễn đạt bằng ngôn ngữ nhưng sắc bén, tài tình không thua bất cứ bộ môn nghệ thuật nào khác . Trong thơ người ta có thể tìm thấy nhạc, thấy tranh, thấy màu sắc, hình ảnh nhưng độc đáo hơn nữa là diễn tả được phần vô hình nhưng sâu thẳm nhất bên trong chúng ta đó là trạng thái tình cảm, tâm hồn những vui buồn , sướng khổ một cách ăn hoa, nghệ thuật. Nhạc chỉ cho ta nghe âm thanh, họa chỉ cho ta màu sắc, nhiếp ảnh cho ta hình ảnh, điêu khắc cho ta hình tượng v.. v…nghĩa là phần ngoại hình làm sao so sánh được thơ nói rốt ráo phần tận cùng của nội tâm, hang cùng ngỏ hẻm của tâm tình bằng lời lẽ văn hoa, bằng ý tưởng sâu xa, thơ mộng.v..v vượt hẳn cuộc sống nhàm chán của đời thường. Xin mượn lời nhà thơ Thế Lữ;

Với nàng Thơ tôi có đàn muôn điệu Với nàng Thơ tôi có bút muôn màu Tôi muốn làm nhà nghệ sĩ nhiệm mầu Lấy thanh sắc trần gian làm tài liệu.

Nếu thơ không thú vị thì tai sao có những bài ta cảm thấy quá thích rồi học thuộc lòng. Vì nó có vần, có điệu, lời ít, ý nhiều đọc lên nghe êm tai, thuận miệng khác hẳn bài văn xuôi dù thích thú đến đâu ít được ai nhớ mãi . Hồi học trung học tôi rất thích đọc bài văn xuôi Trằng lên của nhà văn Thạch Lam chứa đầy chất thơ, chất nhạc tôi đọc đi dọc lại mãi không chán và học thuộc lòng . Nhưng giờ đây nhắc lại thì tôi quên mất, bất quá chỉ nhớ man mán vài câu thôi . Trái lại các bài thơ như “Tràng Giang“ của Huy Cận, “Đây mùa thu tới“ của Xuân Diệu, tới nay tôi không quên một chữ và có lẽ còn nhớ mãi suốt đời . Có những bài thơ tưởng chừng như tác giả nói dùm ta những nỗi niềm, những tâm sự thầm kín , những vui buồn, sướng khổ trong cuộc đời mà ta không thể nào nói rốt ráo được như vậy Thí dụ những khi tôi tiếc nuối cái gì quí báu đã mất, hoặc muốn cái gì được trường cữu trong đời này mà không được rồi đâm ra buồn chán thì hai câu thơ ngắn ngủi này của Lamartine an ủi tôi rất nhiều:

Le temps passe (Thời gian rồi trôi qua)
Tout s’efface (Tất cả đều xóa nhòa)

Có những câu thơ thật ngắn mà dạy khôn tôi rất nhiều không khác gì một bài học luân lý thật dài
Thí dụ như hai câu thơ trong Truyện Kiều:

Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.

Phần đông những người tuổi trung niên Việt Nam đều không quên bài “Qua Đèo Ngang“ của Bà Huyện Thanh Quan“ hay bài ca dao "Công Cha Như Núi Thái Sơn" Thử hỏi nếu không ưa thích thì làm gì nhớ dai như vậy được. Tôi có một anh bạn yêu thơ thật là quá sức tưởng tượng. Anh ta thuộc lòng từ đầu chí cuối Truyện Kiều Muốn nghe đoạn nào thì anh đọc vanh vách cho nghe không sai sót một chữ nào cả dễ dàng như lấy đồ trong túi . . Có những bài thơ tôi thích quá, cảm thấy nó hay vô cùng mà biểu cho biết rõ chỗ hay như thế nào thì tôi cũng xin chịu « giơ tay đầu hàng » . Bất quá tôi chỉ giải thích được phần kỷ thuật như cách dùng chữ, gieo vần, nhạc tính v..v…sơ sơ vậy thôi . Tôi nghĩ : muốn hiểu được cái hay của thơ thì nên lấy cái tâm đễ cảm nhiều hơn là lấy cái trí để hiểu vì thơ nặng phần tình cảm hơn là lý luận. Thơ triết lý nhiều quá, lý luận nhiều quá tôi tin rằng nó sẽ làm chết mất chất thơ nên khó truyền cảm cho người đọc. Tôi xin đơn cử một thí dụ về cảm xúc của tôi với bài Tống Biệt của thi sĩ Tản Đà . Sau khi đọc, tôi cảm thấy xao xuyến, lâng lâng kỳ lạ có cái gì đó buồn man mác trong hồn như đang quay về quá khứ xa xưa nào đó ở cõi Thiên Thai mà tôi chưa hề biết bao giờ.Từng chữ, từng câu bàng bạc tính hoài cổ làm tôi ngây ngất say sưa khó giải thích được . Mặt khác ngoài việc không nên lấy lý trí để hiểu ta cũng không nên dùng tinh thần khoa học mà suy nghiệm, cân đo thơ như vật chất. Chẳng hạn như có một anh bạn tôi trình độ học vấn rất cao vậy mà sau khi đọc câu thơ này

Ngày về ngửa mặt hôn non nước

lại hỏi tôi một câu thật ngớ ngẩn: non nước chớ đâu phải người ta mà làm sao anh hôn được? Tôi trả lời: “Trời đất quỉ thần ơi , tại sao khi nói đến Việt Nam ta lại gọi Mẹ Việt Nam? Ở đây người ta nhân cách hóa non nước như người thân yêu nên mới ghé môi hôn. Đọc thơ phải lấy cái tình để hội nhập chớ không nên dùng cái lý để phân tách bao giờ …” Có ai phân chất được mùi hương?

Có khi chỉ cần vài câu thơ giản dị thôi cũng đủ làm ta thích thú, nhớ đời vì đó là những câu thơ nhập thần nói đúng tâm lý, tình cảm chúng ta một cách quá tài tình: dù qua thời gian bao lâu hay bất cứ nơi nào trên thế gian này cũng đều đúng cả. Thí dụ mấy câu thơ tình dưới đây:

Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy Nghìn năm hồ dễ mấy ai quên . (Thế Lữ}
hoặc:
  Đời hết vui khi đã vẹn câu thề Tình chỉ đẹp những khi còn dang dở (Hồ Dzếnh)

Riêng trường họp đặc biệt của tôi thì hai câu thơ sau đây của Cụ Nguyễn Du đã thấm thía tận đáy lòng và rung cảm từng chân lông, kẽ tóc của tôi mặc dù lời thơ rất giản dị bình thường:

Bây giờ rõ mặt đôi ta
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?

Trước kia vợ chồng tôi đọc đã thấy hay nhưng có giới hạn nào thôi. Giờ đây vợ tôi đã qua đời lâu rồi nhưng càng đọc tôi càng thấy nó hay không thể tưởng tượng. Chữ đôi ta thiết tưởng ngoài người yêu ra tôi cũng có thể nói với quê hương yêu dấu, với người bạn thân thương hay bất cứ sự vật nào ở trong trái tim tôi, đều không sai chút nào . Như vậy thâm ý của tác giả là khuyên ta hãy xem quí trọng những gì ta đang trìu mến, đang ấp ủ trong tim vì một mai nó sẽ không còn nữa . Không còn có nhau để nhớ, để thương, không còn có nhau để sẻ, để chia, không còn có nhau để nhận để cho, không còn có nhau để giận , để hờn chăng nữa. Thật vậy giờ đây mỗi lần đọc lai hai câu thơ này tôi đều bùi ngùi nhớ đến người vợ hiền và rất tiếc nuối thời gian xưa kia sống bên nhau . Than ôi nay đã thành sương khói còn biết tìm đâu nữa ? Còn gặp nhau họa chăng trong giấc chiêm bao mơ màng.

Nhà thơ đã nói dùm tôi một cách thâm thúy ô cùng những điều tôi muốn nói mà không đủ lời để nói. Các bạn ơi ! thơ tuyệt vời như vậy, làm sao mình khỏi thích thú, say mê ? Cái hay, cái đẹp, cái thú vị cuả thơ đôi với thưởng thức, người đọc là như vậy, thử hỏi còn đối với người làm thơ, người sáng tác thơ thì thú vui của họ như thế nào?

III. - THÚ VUI CỦA NGƯỜI SÁNG TÁC.

Nếu thú vui người đọc thơ có một thì thú vui người làm thơ phải gấp mười .Bạn nên nhớ rằng : có nhiều người tài cao học rông, có nhiều người yêu thơ, thuộc lòng nhiều thơ cũng như có nhiều nhà phê bình thơ, nghiên cứu thơ rất giỏi …nhưng lạ lùng thay họ không làm được bài thơ nào cả cho cam nguyên nhân chỉ vì họ không có tâm hồn thơ để sáng tác thế thôi ! Nêu bạn có nguồn cảm hứng để làm thơ nghĩa là có hồn thơ thì đó là một đặc ân của tạo hóa ban cho bạn đó, không dễ gì có đâu ! vì hồn thơ do bẩm sinh mà có chứ không phải do học hỏi mà có như câu chữ nho : “ Sinh nhi tri chi” chứ không phải “Học nhi tri chi”.

( Nghĩa là : Sinh ra là biết, chứ không do học mà biết) Khi ta có nguồn thi hứng nghĩa là khi thơ nhập hồn rồi thì cảm thấy lâng lâng bay bổng như lạc vào thế giới kỳ diệu nào . Hồn ta có thể nhập vào hồn sông núi,, cỏ cây vạn vật, Từ tuổi bảy mươi có thể trở về tuổi mười bảy để nói chuyện tình yêu Từ con người phàm tục ta có thể chấp cánh theo Lưu Nguyễn lạc vào cõi Thiên thai Do đó Ông Quách Tấn nói lúc có cảm hứng nghĩa là lúc hồn thơ nhập giống như người ta lên Đồng, quả không sai! . Hồn thơ cũng như tình yêu đâu biết tuổi tác và cũng không cần đếm xỉa gì tới không gian ,thời gian.

Nếu là thi nhân bạn sẽ thấy tâm hồn mình mở rộng ra để giao hòa với thiên nhiên và cỏ cây vạn vật .

Tôi chỉ là cây kim bé nhỏ - Mà vạn vật là muôn đá nam châm (Xuân Diệu)

Bạn sẽ nhìn đời không phải thuần bằng con mắt mà còn bằng cả trái tim . Lòng bạn cũng như sợi dây tơ đồng, một cơn gió chạm nhẹ vào cũng đủ ngân nga lên bao âm thanh trầm bỗng . Bạn muốn nhập vào lòng tha nhân để chia sẻ sướng khổ, vui buồn với họ như Thế Lữ viết :

Khi phấn đấu cũng như hồi mơ tưởng Tôi yêu đời cùng với cảnh lầm than Cảnh thương tâm, ghê gớm hay dịu dàng Cảnh rực rỡ ái ân hay dữ dội.

Còn riêng đối với cá nhân tôi những lúc sầu muộn vì lòng người đổi thay hay tình đời đen bạc hay thất bại trong cuộc đời thì không gì an ủi bằng vào cõi thơ để tìm Nàng Thơ bày giải nỗi lòng như tôi đã viết:

Nàng có phải biển hồ chan chứa lệ?
Cho thuyền tình cập bến trút sầu thương
Hay dòng suối ngọt ngào đời dâu bể?
Cho thi nhân tuôn hết nỗi đoạn trường.

Nàng Thơ đối với tôi giống như người bạn tốt, một người Chị hiền bao giờ cũng đem niềm vui và an ủi cho tôi . Ủy mị hay lãng mạn là tại con người chớ đâu phải tại nàng Thơ mà vu oan cho Nàng, thật tội nghiệp thơ quá!

Tôi khuyên bạn cũng nên bắt chước các nhà thơ mà thử một phen làm quen với Thơ, coi nào . Cầm viết lên đi ! viết tào lao vài câu rồi tìm cách ghép đại vần ra sao cũng được cả , bạn sẽ thấy hả hê , khoan khoái . Dù hay dù dở cũng là tiếng lòng của mình, dù dài dù ngắn, bạn cũng đã làm được một việc gọi là sáng tác.

Làm xong một bài thơ tưởng như sanh được một đứa con dù lành lặn hay tật nguyền, dù hay dù dở, nó vẫn do tim óc của mình nặn ra để nâng niu, yêu mến . Sau này ta chết đi nếu không lưu lại được gì với đời thì ít ra thơ vẫn còn đó với cháu con với những tâm tư, cảm nghĩ của ta lúc sinh thời, khi thân xác ta đã thành cát bụi và tên tuổi ta chìm mất trong quên lãng thời gian. Với tôi, làm thơ rất vui vì đó là việc làm tùy hứng để giải trí, không có gì ràng buộc mà cũng không nhằm mục đích cao xa gì cả . Giống như tôi đang thở thì cứ thở mà không biết mình thở . Như con chim ngứa cổ thì cứ hát . Con cò có cánh thì cứ bay . Con cá có kỳ thì cứ lội, thế thôi ! Miễn sao giải bày tâm tư, nỗi lòng của mình thành bải thơ mới mãn nguyện . Nói gì khi tìm được một lời hay, một ý đẹp, một chữ đắc địa để gieo vần ….thì cảm thấy sung sướng còn hơn trúng số độc đắc nữa. Làm thơ là làm một công việc nghệ thuật mà nghệ thuật thì không biết đâu là tột đỉnh cho nên người nghệ sĩ say sưa đi tìm mãi, tìm hoài trong thú vui vô hạn không bao giờ chán. Tôi cũng có cảm tưởng làm thơ giống như người đầu bếp làm thức ăn không phải riêng cho mình mà cho nhiều người khác cùng ăn; nếu người khác khen ngon miệng thì còn sướng hơn mình ngon miệng bội phần Còn một thú vui độc đáo nữa nên kể đó là thú giao lưu, xướng họa thơ giữa những người chơi thơ. Do đó những người đồng điệu thường tạo dịp họp mặt xướng họa ngâm nga và hàn huyên tâm sự với nhau .Hơn ai hết người thơ với người thơ dễ thông cảm và quí mến nhau vô cùng vì dó là những người “ đồng hội đồng thuyền.” với nhau.

Nhớ Ông Chu manh Trinh khi viết về Cụ Nguyễn Du đã nói một câu rất thâm thúy “Ta vốn giòng nòi tình, thương người đồng điệu”

Nhìn lại ngày nay phong trào chơi thơ càng lúc càng phổ biến, bành trướng.

Riêng ở Việt Nam không những có CLB thơ ở thành phố, ở Quận mà còn có một số ở các Phường nhỏ nữa Những buổi họp mặt sinh hoạt thơ thật là vui: ngoài nội bộ ra người ta mời các CLB bạn ở địa phương khác đến tham dự. Họ trao đổi nhau thi phẩm và mọi người đều được luân phiên đưa bài mình để nghệ sĩ chuyên môn luân phiên ngâm trên diễn đàn, sân khấu cho mọi người nghe với tiếng đàn, tiếng sáo đệm theo. Nhưng tôi vẫn thích họp bạn thơ tại nhà riêng của mình hơn ở CLB vì nơi đây quá đông người sư tập trung để nghe dễ bị phân tán. Mời một số ít bạn thơ thật tâm đắc khoảng chừng 10 người trở lại thôi vừa xướng họa vừa ca ngâm vừa hàn huyên tâm sự bên dĩa bánh, chung trà thì thật là vui thơ và ấm áp tình bạn vô cùng..

Ta cũng cần nên nhớ rằng Thơ vốn là thú vui tịnh, chớ không phải thú vui động như Nhạc nên giữa nơi đông người như tiệc cưới, liên hoan, lễ lộc…v. v …đem thơ ra ngâm thì không thích họp với môi trường và không khí bằng trổi nhạc bao giờ. Nghe nói : các Cụ ngày xưa mỗi lần họp mặt giao lưu , xướng họa còn mặc áo dài khăn đóng và đốt trầm hương cho tăng vẻ nghiêm trang buổi vui Thơ.

Để kết thúc xin gởi tặng quí bạn yêu thơ những cảm nghĩ của tôi về Thơ khi sáng tác như sau.

TÔI LÀM THƠ

Tôi làm thơ như con tằm dệt kén
Rút ruột dâu xanh mướt nhả vàng tơ!
Gom cảm hứng vui buồn tim thai nghén
Làm tơ tình tôi dệt mấy vần thơ .

Tôi làm thơ hồn nhiên như chim hót!
Ngứa cổ thì cất tiếng véo von chơi
Dù mưa gió hay trời trong nắng tốt
Vẫn liú lo tiếng hót mến yêu đời

Tôi làm thơ như trăng vàng gối sóng
Xé đêm đen lấp lánh giữa dòng sâu .
Chán thực tế phũ phàng tôi gối mộng
Quên khổ đau, thương khó giữa bể sầu!

Tôi làm thơ như Mẹ ru con ngủ
Giữa trưa hè thánh thót tiếng ca dao
Lời mộc mạc mà tình quê ấp ủ
Cho con yêu tiếng Việt rất ngọt ngào.

Tôi làm thơ như người theo đạo Lão
Đi dưới sân mà nói chuyện trên trời
Xin đừng bảo rằng tôi mơ mộng hảo
Thế gian này cũng là mộng đấy thôi.

Tôi làm thơ như là tôi đang thở
Chuyện đương nhiên cần thiết chẳng đặng dừng
Nếu không khí ra vào nuôi cơ thể
Thì thơ ca xuất nhập dưỡng tinh thần.

Tôi làm thơ như nước trôi êm ả
Nước từ nguồn, thơ lai láng từ tim
Ðời vạn ngả, thuyền thơ tôi một lá
Thiện mỹ chân, luôn chở mộng đi tìm.

Quang Tuấn

Nguồn:  longhovinhlong.blogspot.com